Trong kỳ quy hoạch đô thị và phát triển hạ tầng, đất lưu không là một khái niệm gây nhiều hiểu lầm và tranh cãi giữa người dân và các cơ quan quản lý. Nhiều cá nhân, gia đình do chưa nắm rõ bản chất của loại đất này đã vô tình hay cố ý vi phạm các quy định, dẫn đến những tranh chấp và xung đột không đáng có. Để hiểu rõ hơn về loại đất này, cùng Khải Hoàn Land làm rõ khái niệm đất lưu không là gì? đặc điểm và những quy định quan trọng liên quan đến đất lưu thông bên dưới nội dung sau.
Đất lưu không là gì?
Đất lưu không là diện tích đất dự trữ do Nhà nước quản lý, thuộc dự án quy hoạch nhưng chưa sử dụng ngay, dành riêng cho các mục tiêu phát triển hạ tầng và công trình công cộng quan trọng. Khái niệm này bao gồm những khu vực đất được xác định để xây dựng các hệ thống giao thông, thủy lợi, đê điều, cấp nước, thoát nước, xử lý chất thải và hệ thống điện.
Đặc điểm nổi bật của đất lưu không là nằm trong các hành lang an toàn công trình và giao thông, được bảo lưu nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị và hạ tầng kỹ thuật trong tương lai. Mặc dù hiện chưa có quy định pháp lý cụ thể, nhưng đất lưu không đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp các nhà quản lý có thể chủ động trong việc quy hoạch và phát triển không gian đô thị.
Đất lưu không có được cấp sổ đỏ không?
Theo quy định của Luật Đất đai 2013, đất lưu không không được cấp sổ đỏ (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) cho cá nhân. Bản chất của đất lưu không là tài sản do Nhà nước quản lý, dự trữ cho các mục đích công cộng trong tương lai, do đó người dân chỉ được phép sử dụng tạm thời và không có quyền sở hữu.
Khi cơ quan nhà nước có nhu cầu sử dụng, người đang quản lý phải trả lại đất ngay lập tức mà không được yêu cầu bất kỳ khoản bồi thường nào. Việc cấp sổ đỏ cho đất lưu không có thể được xem là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm đến quyền quản lý đất đai của Nhà nước.
Đất lưu không có được sử dụng không?
Việc sử dụng đất lưu không có thể được thực hiện nhưng phải tuân theo các quy định chặt chẽ của pháp luật và được sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền. Người dân muốn sử dụng đất lưu không cần làm đơn xin, trong đó nêu rõ mục đích, thời gian, diện tích sử dụng và cam kết không gây ảnh hưởng đến an ninh, giao thông, môi trường và mục đích ban đầu của đất.
Việc cấp phép sử dụng sẽ do Ủy ban nhân dân địa phương hoặc cơ quan quản lý đất đai xem xét, với điều kiện tiên quyết là không ảnh hưởng đến quy hoạch và mục đích sử dụng đất lưu không theo dự kiến ban đầu. Người được cấp phép sẽ phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quản lý, bảo vệ và sử dụng đất, đồng thời luôn sẵn sàng chấm dứt việc sử dụng khi cơ quan nhà nước có yêu cầu.
Có được xây nhà trên đất lưu không không?
Người dân không được phép xây nhà trên đất lưu không theo quy định của pháp luật. Bởi lẽ, đất lưu không thuộc sở hữu nhà nước, được dự trữ cho các mục đích công cộng như xây dựng hạ tầng, giao thông hay các công trình quan trọng.
Mọi hành vi xây dựng trên đất lưu không không có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền đều bị coi là vi phạm pháp luật, có thể bị xử phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng theo Nghị định 102/2014/NĐ-CP. Nếu việc xây dựng gây ảnh hưởng đến an toàn công trình hoặc giao thông, người vi phạm sẽ phải chịu mức xử phạt cao hơn và buộc phải tháo dỡ công trình. Trong trường hợp nhà nước cần sử dụng đất lưu không, người dân phải ngay lập tức di dời mà không được yêu cầu bồi thường.
Đất lưu không có được chuyển nhượng không?
Các cá nhân đơn vị không có thẩm quyền không được chuyển nhượng đất lưu không. Đồng thời, bất kỳ giao dịch nào liên quan đến việc mua bán, cho thuê, tặng, thừa kế hay thay đổi mục đích sử dụng đều bị cấm hoàn toàn.
Chỉ có cơ quan Nhà nước có thẩm quyền mới được quyết định chuyển đổi loại đất này. Mọi hành vi môi giới hay giao dịch đất lưu không đều bị coi là trái pháp luật và có thể bị xử lý theo quy định, vì vậy người dân cần hết sức cảnh giác trước những đề nghị mua bán đất lưu không.
Đất lưu không có được đền bù khi bị thu hồi không?
Theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành, đối với đất lưu không đã được người sử dụng đất đã đầu tư công sức, chi phí vào việc cải tạo, sử dụng đất trước đó thì vẫn có thể được xem xét đền bù.
Mặc dù đất lưu không là loại đất công cộng thuộc sở hữu Nhà nước, nhưng khi thu hồi, cơ quan nhà nước vẫn phải thực hiện việc đền bù theo nguyên tắc:
- Đền bù giá trị những công trình, vật kiến trúc hợp pháp trên đất
- Hỗ trợ di chuyển, ổn định đời sống cho người bị thu hồi đất
- Bồi thường theo mức giá quy định tại địa phương
Tuy nhiên, mức độ và phạm vi đền bù sẽ khác so với các loại đất khác, phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và quyết định của chính quyền địa phương. Do vậy, người dân không nên cho rằng đất lưu không sẽ không được đền bù hoàn toàn.
ác quy định về việc sử dụng đất không lưu
Quy định về đất lưu không theo Luật Đất đai 2013 tập trung vào việc quản lý và sử dụng đất xây dựng công trình công cộng có hành lang bảo vệ an toàn. Những quy định sử dụng chính bao gồm:
- Phạm vi đất lưu không bao gồm các khu vực xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi, đê điều, cấp nước, thoát nước, xử lý chất thải, hệ thống điện, xăng dầu, khí đạo và thông tin liên lạc.
- Trong quá trình sử dụng, phải đảm bảo khai thác hiệu quả cả phần trên không và trong lòng đất, kết hợp nhiều loại công trình trên cùng một khu vực nhằm tiết kiệm đất và tuân thủ các quy định chuyên ngành về an toàn.
- Người đang sử dụng đất trong hành lang bảo vệ an toàn vẫn được tiếp tục sử dụng theo mục đích ban đầu, nhưng không được gây cản trở việc bảo vệ công trình. Nếu việc sử dụng đất ảnh hưởng đến an toàn công trình, chủ công trình và người sử dụng đất phải có biện pháp khắc phục. Trường hợp không thể khắc phục, Nhà nước sẽ thu hồi đất và thực hiện bồi thường theo quy định.
- Trách nhiệm quản lý được quy định rõ: Cơ quan trực tiếp quản lý công trình phải công bố mốc giới hành lang bảo vệ an toàn và chịu trách nhiệm chính về việc bảo vệ công trình. Ủy ban nhân dân các cấp có nhiệm vụ phối hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kịp thời xử lý các trường hợp lấn, chiếm trái phép.
Có nên mua đất không lưu không?
Với những hạn chế, rủi ro nêu trên, bạn không nên lựa chọn đầu tư mua đất không lưu. Về mặt pháp lý, đất lưu không thuộc hành lang bảo vệ an toàn của các công trình công cộng như đường giao thông, đê điều, hệ thống điện, đường ống nước… luôn chứa đựng những bất ổn cho người sở hữu trong quá trình sử dụng.
Ngay từ đầu khi mua đất, bạn cũng không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất theo quy định, điều này dễ dẫn đến những rủi ro liên quan đến pháp lý. Thực tế, đây chỉ là loại đất được coi như “tạm mượn” chứ không phải tài sản thực sự của bạn.
Ngoài ra, loại hình đất này cũng có khả năng bị thu hồi đất bất cứ lúc nào. Nhà nước có thể ra quyết định thu hồi diện tích đất này để phục vụ các mục đích công cộng mà không cần nhiều thủ tục. Khoản đầu tư của bạn khi đó sẽ gần như mất trắng, với mức bồi thường rất hạn chế.
Cuối cùng, loại hình này cũng rất khó để tận dụng cho các hoạt động đầu tư kinh doanh. Bởi lẽ, bạn không thể xây dựng công trình kiên cố trên đất, không được phép thay đổi mục đích sử dụng, chính vì vậy giá trị của nó luôn ở mức rất thấp so với các loại đất khác.
Hy vọng những chia sẻ từ chuyên gia tại Khải Hoàn Land trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm đất lưu không là gì, Cũng như những đặc điểm quy định sử dụng của loại đất này. Nhờ đó, bạn có thể đưa ra những quyết định đầu tư an toàn hiệu quả hơn trong tương lai.
